“Có
nên (cho con) đi du học Mỹ không? Và nếu đi học ở Mỹ thì chọn trường như
thế nào?”. Bài viết dưới đây của tác giả Trần Xuân Thảo - tiến sĩ quản
lý giáo dục tại Trường đại học Pennsylvania (Mỹ) sẽ trả lời câu hỏi mà
không ít phụ huynh đặt ra.
Ở
Mỹ có khoảng gần 4.000 trường đại học công và tư, trong đó có những
trường do các hội đoàn tôn giáo thiết lập, đại học cộng đồng, đại học
bốn năm, trường chuyên ngành. Khó có thể nói là trường tư thì có chất
lượng hơn, đáng tin tưởng hơn hoặc bằng cấp có giá trị hơn, bởi vì có
không ít trường công rất uy tín và thành công trong sứ mệnh của họ.
Du học mỹ _ Đặc
điểm chung của các trường đại học ở Mỹ là: do được bảo đảm quyền tự chủ
rất cao, các trường hoàn toàn độc lập trong mọi việc, từ tiêu chí tuyển
sinh đến tuyển dụng nhân sự, giáo sư, giảng viên... hoặc mở thêm ngành
đào tạo mới.
Nên
không có một mô hình độc nhất có thể khái quát về các trường đại học ở
Mỹ. Các đại học Mỹ hoàn toàn chủ động trong việc giảng dạy cái gì và
giảng dạy như thế nào. Nước Mỹ cũng có một bộ giáo dục nhưng không có
chức năng quản lý và chỉ đạo, hay nói chung Bộ Giáo dục Hoa Kỳ không có
chức năng và quyền hạn tương đương như Bộ Giáo dục và đào tạo của VN.
Do vậy, sẽ có thể sai lầm nếu chỉ tìm hiểu thông tin về một vài trường
đại học rồi khái quát lên...
Ở
Mỹ không có thi tuyển sinh vào đại học như ở VN. Thay vào đó, một trong
những tiêu chí để các trường nhận học sinh vào học là điểm thi SAT
(viết tắt của ba chữ cái đầu tiên trong cụm từ Scholastic Aptitude
Test).
Du học mỹ _ Đây
không phải là kỳ thi tốt nghiệp phổ thông do Bộ Giáo dục tổ chức. Một
tổ chức độc lập không bị ảnh hưởng hay chi phối của chính quyền liên
bang hay tiểu bang tổ chức kỳ thi này và thu lệ phí. Học sinh muốn tham
gia kỳ thi này chỉ cần vào mạng đăng ký, trả tiền qua thẻ tín dụng hoặc
séc rồi tham gia kỳ thi vào ngày được sắp xếp.
Trong
những năm cuối bậc trung học phổ thông, học sinh Mỹ đăng ký dự thi vào
những thời điểm thuận lợi nhất cho mình, để có sẵn điểm SAT chuẩn bị
cho việc nộp đơn vào đại học. Điểm SAT càng cao, khả năng được nhận vào
các chương trình cử nhân nổi tiếng càng lớn. Đa số học sinh du học Mỹ (cũng
như học sinh của các nước khác muốn theo học đại học ở Mỹ) trong thời
gian cuối cấp trung học thường thi SAT nhiều lần để lấy điểm cao nhất.
Ngoài
điểm thi SAT, học sinh quốc tế cần phải có điểm xác định trình độ tiếng
Anh qua kỳ thi TOEFL. Mỗi trường tự qui định điểm sàn của SAT và TOEFL.
Các
tiêu chí tuyển sinh của các trường đại học ở Mỹ không thống nhất. Một
số trường có tiêu chí rất cao trong khi những trường khác thì không.
Không nhất thiết nhìn vào tiêu chí tuyển chọn để đánh giá chất lượng
dạy và học của trường đó. Ví dụ, tiêu chí tuyển vào các trường chuyên ở
VN rất cao nhưng không nhất thiết phải học từ chỉ những trường ấy ra
thì mới giỏi.
Học
phí do các trường tự ấn định. Một trường thu học phí cao không nhất
thiết chất lượng dạy và học ở trường ấy hẳn phải cao. Ăn một tô phở ở
nhà hàng trong khách sạn năm sao thì chắc chắn là đắt, nhưng không phải
lúc nào cũng ngon và chất lượng hơn một tô phở ở vỉa hè nếu bạn chọn
đúng nơi.
Du học mỹ _ Việc
xếp hạng các đại học ở Mỹ có giá trị rất tương đối và thường là đề tài
tranh cãi của cả dư luận lẫn các trường được xếp hạng, mà lý do cơ bản
là do không có sự thống nhất về tiêu chí và phương pháp xếp hạng. Ngoài
ra, vì qui mô và mục tiêu đào tạo của các trường cũng rất khác nhau nên
việc xếp hạng thường bị khập khiễng.
Không
phải tất cả 4.000 trường đại học ở Mỹ đều đã được kiểm định chất lượng.
Việc kiểm định chất lượng là hoàn toàn do các trường tự nguyện tham gia
kiểm định. Mục tiêu của kiểm định không nhằm xếp hạng trường mà chỉ
nhằm vạch ra những điểm mạnh và điểm yếu cần được lưu ý của nhà trường
trên cơ sở sứ mệnh và tiêu chí phấn đấu của từng trường.
Một
trường đại học có được giấy chứng nhận kiểm định chất lượng thì hẳn là
có chất lượng. Thế nhưng một trường đại học không có giấy chứng nhận
này không nhất thiết phải là một trường chất lượng kém. Do việc kiểm
định là hoàn toàn tự nguyện, có thể đại học đó quyết định chưa muốn
được kiểm định. Không nhất thiết phải có giấy chứng nhận kiểm định chất
lượng thì mới có được giấy phép hoạt động.
Thế
cho nên, cần phân biệt một đại học được kiểm định nhưng không được cấp
giấy chứng nhận, hoặc vì một lý do nào đó bị treo giấy chứng nhận, với
một đại học không qua kiểm định.
Một
trong những điều cần làm khi đọc những bảng xếp hạng này là xem nguồn
dữ liệu lấy từ đâu, xếp hạng trên những tiêu chí và phương pháp nào.
Một “khách hàng” khôn ngoan thường quyết định mà ít bị ảnh hưởng bởi
những xếp hạng này. Một đại học có thể được xếp hạng rất cao về tổng
thể, nhưng không hẳn tất cả khoa hay chương trình đào tạo của trường ấy
đều có chất lượng cũng rất cao.
Tương
tự, một trường có thể được xếp hạng không cao nhưng lại có thể có một
khoa hay một chương trình học thuộc vị trí hàng đầu. Vào học một trường
có chương trình quản trị kinh doanh được xếp hạng hàng đầu để học một
chuyên ngành khác, cũng có thể ví như vào một tiệm nổi tiếng về phở để
ăn một món khác không phải là phở.
Không
phải tất cả 4.000 trường đại học ở Mỹ đều là những trường có chất lượng
cao. Bên cạnh các trường có uy tín, còn tồn tại không ít trường có chất
lượng thấp. Cũng không lạ nếu có trường đưa những thông tin không chính
xác nhằm thu hút những người học thiếu thông tin và cả tin. Các tờ rơi
tài liệu giới thiệu về trường được in ấn chất lượng cao và các buổi
“hội thảo du học” được tổ chức ở khách sạn “năm sao” không đủ để bảo
đảm rằng trường ấy là có thật và hẳn là một trường có uy tín. Cần tìm
hiểu thông tin từ nhiều nguồn khác nhau.
Ngoài
ra, cũng cần chọn trường trên cơ sở tình hình thành phố nơi đó. Tình
hình xã hội ở một thành phố lớn bao giờ cũng phức tạp hơn và mức độ tội
phạm cũng lớn hơn. Nước Mỹ có 50 tiểu bang và mức sống ở mỗi tiểu bang
rất khác nhau. Nhìn chung, ở những thành phố lớn thì giá cả rất đắt đỏ.
Nếu có đủ thông tin để có lựa chọn khôn ngoan thì cũng có thể giảm chi
phí sinh hoạt, ăn ở xuống còn một nửa so với chi phí ở một thành phố
lớn.
Có
không ít sinh viên ở Mỹ có thể vừa đi học vừa đi làm và rất thành công,
nhưng không nên quá tin rằng con em mình cũng thành công như vậy để tin
rằng con em mình cũng sẽ dễ dàng vừa đi học vừa đi làm, chỉ sau một năm
sẽ có thể tự túc.
Thiết
nghĩ, các bậc phụ huynh nên lưu ý trước khi quyết định cho con đi du
học, đã có đủ tài chính (bao gồm học phí, sinh hoạt phí và những khoản
chi phí khác) cho toàn bộ bôn năm học mà con mình sẽ học hay không.
Không ít người có đủ nguồn lực chỉ cho một năm học và nghĩ là mình có
một năm để lo cho năm tiếp theo.
Trước
hết các bậc phụ huynh cần biết rằng để có việc làm có thu nhập ổn định
tại Mỹ không phải là dễ. Nếu ban ngày đi học và ban đêm đi rửa chén bát
hay chạy bàn cho một nhà hàng thì thật sự là rất vất vả và khó có thể
kéo dài suốt bôn năm học được, đặc biệt là vào mùa thi hết khóa.
Do
vậy, đa số người Mỹ thường bắt đầu tích lũy tài chính cho con vào đại
học từ những năm con cái họ đang còn bé. Những sinh viên Mỹ gặp khó
khăn về tài chính thì nhà trường có chương trình cho vay tín dụng học
đường và những sinh viên này được ưu tiên xếp việc làm thêm ngoài giờ ở
trong trường.
Nếu
vừa đi học vừa phải lo không biết năm tới có còn được đủ điều kiện tài
chính để tiếp tục học không, hoặc không biết mình phải tranh thủ làm
công việc gì, vào giờ nào trong ngày để trang trải cho cuộc sống, chắc
chắn việc học sẽ bị ảnh hưởng. Do lẽ chương trình học ở Mỹ rất nặng,
rất cao và trải đều cho cả năm học.
Không
ít người nghĩ rằng theo học ở một đại học có nhiều giáo sư nổi tiếng và
đoạt giải Nobel này nọ thì sẽ được các vị giáo sư này trực tiếp giảng
dạy. Sự thật không phải như vậy. Do sức ép về cống hiến trong lĩnh vực
nghiên cứu khoa học và xuất bản công trình, đa số các giáo sư giỏi và
kinh nghiệm lâu năm bị cuốn hút vào hoạt động nghiên cứu khoa học và có
rất ít thì giờ để tham gia giảng dạy, đặc biệt ở cấp cử nhân.
Do
vậy, đa số các khóa học cấp cử nhân ở những trường này là do các phụ
giảng đảm trách. Các phụ giảng có thể là những sinh viên đang theo học
chương trình tiến sĩ và đang làm luận án tốt nghiệp với một giáo sư nào
đó.
Đa
số các chương trình đào tạo của những trường đại học danh tiếng ở Mỹ có
học phí rất cao. Học phí ở một trường hàng đầu có thể lên tới 1,5 tỉ
đồng cho bốn năm học. Có nhất thiết phải đầu tư một số tiền khổng lồ
như thế không? Cần cân nhắc mọi yếu tố trước khi quyết định, kể cả yếu
tố lương bổng sau khi học xong.
Với
thực tế lương bổng hiện nay tại VN, để có dư được 1,5 tỉ đồng sau 10
năm làm việc là điều mà không phải ai cũng làm được. Nếu tìm được một
trường tương đương với học phí bằng phân nửa thì có thể tiết kiệm đến
750 triệu. Số tiền này có thể dùng làm vốn đầu tư ban đầu cho con cái
sau khi tốt nghiệp.
Do
việc du học đòi hỏi các bậc phụ huynh và bản thân học sinh phải cân
nhắc nhiều yếu tố, nên một khi đã có ý định đi du học thì phải chuẩn bị
càng sớm càng tốt. Muốn vậy công việc này phải tiến hành vào khoảng đầu
năm học lớp 11 để có được nhiều lựa chọn khác nhau. Cách thông thường
và dễ nhất để lên kế hoạch chuẩn bị là: lên lịch ngày muốn vào học đại
học ở Mỹ, rồi tính lùi lại.
Ví
dụ: nếu muốn học vào tháng 9-2006 thì phải xem hạn nộp đơn cho năm học
ấy là ngày nào. Để có đủ hồ sơ trước hạn nộp đơn thì các mốc quan trọng
ví dụ như phải thi SAT và TOEFL vào đợt nào trước đó... Nói chung là
phải xem cụ thể yêu cầu của trường mình muốn theo học rồi lên lịch cụ
thể để có đủ điều kiện và hồ sơ trước ngày hết hạn nộp đơn.
Ở
VN, Viện Giáo dục quốc tế (Institute for International Education) của
Mỹ, viết tắt là IIE, là một tổ chức phi chính phủ có văn phòng tại Hà
Nội và TP.HCM. Hai văn phòng này cung cấp thông tin, tư vấn miễn phí về
giáo dục Mỹ. IIE cũng là một đơn vị đăng cai tổ chức các kỳ thi SAT,
TOEFL và các kỳ thi khác mà đại học Mỹ yêu cầu. Phụ huynh hoặc học sinh
có thể trực tiếp đến để xin tư vấn hoặc tham khảo tài liệu miễn phí tại
hai văn phòng này.
Du Học
Mỹ
Trung
tâm tư vấn du học West
Văn
phòng tại Việt Nam
Địa chỉ:
4 Nam Quốc Cang, Quận 1, TP.HCM, Việt Nam
Điện
thoại: (848) 3925 2595
Hotline:
0938 456 447 (Ms.Trang)
Email: DuHocMy.West@gmail.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét